Ngân hàng thương mại là gì? Bản chất và cách hoạt động của Ngân hàng thương mại hiện nay

LưuĐã lưuRemoved 0

Like+1

496

Like+1

Mục lục

Ngân hàng thương mại là cụm từ chắc hẳn được biết đến khá nhiều, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên không phải ai cũng biết và hiểu chi tiết về ngân hàng thương mại, đặc biệt nếu muốn tìm một đối tác là ngân hàng thương mại thì trước tiên cần phải nắm rõ được Ngân hàng thương mại là gì? bản chát và cách hoạt động của NHTM hiện nay như thế nào. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm thông tin về NHTM và những điều cần biết về ngân hàng hiện nay.

Ngân hàng thương mại là gì?

Ngân hàng thương mại (Commercial bank) là một doanh nghiệp chuyên về kinh doanh và các dịch vụ tiền tệ liên quan và được coi là một loại hình kinh doanh đặc thù. Sản phẩm kinh doanh chủ yếu là việc sử dụng những khoản tiền tệ nên có thể hiểu NHTM chính là nơi vừa cung cấp tiền vốn và cũng là nói giúp khách hàng tiêu thụ những đồng vốn. Điều này sẽ phát sinh ra các giao dịch giữa khách hàng và ngân hàng, từ đó sẽ tạo ra những hoạt động làm cho ngân hàng tác động ngược lại với khách hàng.

Các hoạt động của NHTM được thực hiện bằng những chắc năng nghiệp vụ kết hợp với các công cụ chuyên dụng của ngân hàng. Việc tối đa hóa lợi nhuận chính là công việc chính của NHTM khi mục đích là kinh doanh đồng vốn.

Các hoạt động đi vay vốn và cho vay vốn sẽ tạo ra các khoản lợi nhuận cho ngân hàng thương mại thông qua lãi suất ngân hàng chênh lệch. Để có được nhiều khách hàng thì NHTM sẽ đưa ra các chính sách, điều kiện, ưu đãi đối với khách hàng của mình. Tất cả các điều kiện mà ngân hàng thương mại cung cấp đều có lợi hoặc mang lại lợi ích cho khách hàng, làm cho khách hàng mong muốn tìm đến các dịch vụ của ngân hàng.

Bản chất của ngân hàng thương mại

Bản chất của Ngân hàng thương mại là thể hiện qua các khía cạnh như:

Ngân hàng thương mại hiện nay là một loại hình doanh nghiệp và là một đơn vị kinh tế
Đây là một doanh nghiệp và cũng là một đơn vị kinh tế. Nghĩa là Ngân hàng thương mại hoạt động trong một ngành kinh tế, có cơ cấu tổ chức bộ máy như một doanh nghiệp, Ngân hàng thương mại bình đẳng trong quan hệ kinh tế với các doanh nghiệp khác.
Hoạt động của NHTM là hoạt động kinh doanh. Muốn kinh doanh, các Ngân hàng thương mại phải có vốn, phải tự chủ về tài chính. Đặc biệt hoạt động kinh doanh cần đạt đến mục tiêu tài chính cuối cùng là lợi nhuận, hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Việc tìm kiếm lợi nhuận là phải chính đáng trên cơ sở chấp hành luật pháp của nhà nước.
Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Đây là lĩnh vực “đặc biệt” vì liên quan trực tiếp đến tất cả các ngành, liên quan đến mọi mặt của đời sống kinh tế-xã hội, lĩnh vực tiền tệ ngân hàng là lĩnh vực “nhạy cảm”, đòi hỏi một sự thận trọng và khéo léo trong điều hành hoạt động ngân hàng để tránh những thiệt hại cho xã hội. Lĩnh vực hoạt động này của Ngân hàng thương mại góp phần cung ứng một khối lượng vốn tín dụng rất lớn cho nền kinh tế-xã hội…

Như vậy, NHTM là loại hình định chế tài chính trung gian hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Đây là loại định chế tài chính trung gian quan trọng vào loại bậc nhất trong nền kinh tế thị trường, góp phần tạo lập và cung ứng vốn cho nền kinh tế, tạo điều kiện và thúc đẩy nền kinh tế -xã hội phát triển.

Phân loại ngân hàng thương mại

Để phân loại NHTM, hiện nay dựa vào 3 hình thức chính: hình thức sở hữu, chiến lược kinh doanh và tính chất hoạt động của ngân hàng

Phân loại ngân hàng thương mại dựa vào hình thức sở hữu

Dựa vào hình thức sở hữu thì ngân hàng được chia thành 5 loại:

Tên loại ngân hàng	Đặc điểm
Ngân hàng thương mại quốc doanh	Ngân hàng được thành lập từ 100% nguồn vốn nhà nước. Các ngân hàng quốc doanh có nhiều chính sách để tăng vốn, tăng giá trị ngân hàng như phát hành trái phiếu, cổ phần hóa ngân hàng. Vì có 100% vốn thuộc ngân sách nhà nước, các ngân hàng này hoạt động dưới sự quản lý của Nhà nước và ngoài các hoạt động thông thường, các ngân hàng này còn phải thực hiện các nhiệm vụ mà nhà nước giao cho.
Ngân hàng thương mại cổ phần	NHTMCP được thành lập từ việc góp vốn kinh doanh của các cổ đông, doanh nghiệp. Trong đó mỗi cá nhân hay công ty chỉ được sở hữu một số lượng cổ phần giới hạn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Ngân hàng liên doanh	Ngân hàng này được thành lập theo hình thức góp vốn liên doanh giữa ngân hàng Việt Nam và ngân hàng nước ngoài, trong đó tỷ lệ góp của đối tác nước ngoài không quá 50%, trụ sở làm việc chính ở Việt Nam và dưới sự quản lý của pháp luật Việt Nam.
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài	Ngân hàng có số vốn 100% từ nguồn vốn nước ngoài, được thành lập dựa trên những quy định của pháp luật Việt Nam, có đầy đủ các quyền như một ngân hàng cung cấp các dịch vụ cho thị trường Việt Nam, thời gian hoạt động không quá 99 năm.
Ngân hàng chi nhánh nước ngoài	Ngân hàng được thành lập 100% vốn nước ngoài theo luật pháp nước ngoài và được phép hoạt động tại Việt Nam. Một số ngân hàng chi nhánh nước ngoài ở Việt Nam: Citibank, Bangkok Bank, Shinhan Bank, Deutsche Bank

Dựa vào chiến lược kinh doanh

Dựa vào chiến lược kinh doanh thì ngân hàng được chia thành 4 loại sau:

Tên loại ngân hàng	Đặc điểm
Ngân hàng thương mại bán buôn	Những ngân hàng này nhắm tới đối tượng khách hàng là những doanh nghiệp, công ty tài chính lớn, các tập đoàn kinh tế, rất ít khi có giao dịch với khách hàng cá nhân. Danh mục sản phẩm dịch vụ của các ngân hàng này thường không đa dạng nhưng giá trị từng giao dịch rất lớn.
Ngân hàng thương mại bán lẻ	Là những ngân hàng cung cấp dịch vụ cho tập khách hàng cá nhân, các công ty vừa và nhỏ. Các ngân hàng thường hướng tới đa dạng hóa danh mục sản phẩm dịch vụ để đáp ứng được những nhu cầu của khách hàng. Giá trị mỗi giao dịch thường không lớn nhưng có số lượng giao dịch cao.
Ngân hàng thương mại vừa bán buôn vừa bán lẻ	Những ngân hàng thực hiện cả hai hoạt động vừa bán buôn vừa bán lẻ nghĩa là tập khách hàng mục tiêu của những ngân hàng này là tất cả các dạng khách hàng.

Dựa vào tính chất hoạt động

Dựa vào tính chấp hoạt động được chia thành 2 loại ngân hàng như:

Tên loại ngân hàng	Đặc điểm
Ngân hàng chuyên doanh	Là loại ngân hàng chỉ hoạt động chuyên về một lĩnh vực nhất định như nông nghiệp, xuất nhập khẩu, đầu tư…
Ngân hàng kinh doanh tổng hợp	Là loại ngân hàng hoạt động ở tất cả các lĩnh vực kinh tế và thực hiện gần như tất cả các nghiệp vụ phát sinh mà một ngân hàng được phép thực hiện theo quy định của pháp luật.

Chức năng của NHTM

Chức năng của ngân hàng thương mại thể hiện qua 4 nội dung chính như sau:

Chức năng trung gian tài chính

NHTM là cầu nối giữa người thừa vốn và người thiếu vốn. Chức năng này đem lại lợi ích cho các chủ thể như sau:

Đối với khách hàng: là người gửi tiền, họ sẽ thu lợi từ nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi của mình dưới hình thức tiền lãi, an toàn tiền gửi, tiện ích. Với người đi vay, giúp cho các chủ thể trong nền kinh tế thoả mãn cầu vốn tạm thời thiếu hụt trong quá trình sản xuất kinh doanh, đồng thời tiết kiệm chi phí, thời gian, tiện lợi, an toàn và hợp pháp.
Đối với ngân hàng: chức năng này là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển ngân hàng thông qua lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi, đồng thời nó là cơ sở để ngân hàng thương mại tạo bút tệ góp phần tăng qui mô tín dụng cho nền kinh tế.
Đối với nền kinh tế: Chức năng này giúp điều hoà vốn tiền tệ từ nơi tạm thời dư thừa đến nơi tạm thời thiếu hụt góp phần phát triển sản xuất kinh doanh thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Chức năng tạo ra tiền ngân hàng

Với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận, ngân hàng sẽ thực hiện chức năng tạo tiền cho nền kinh tế thông qua hoạt động tín dụng và thanh toán. Thông qua chức năng trung gian tín dụng, ngân hàng sử dụng nguồn vốn huy động được để đi vay. Sau đó, số tiền đó lại được đưa vào nền kinh tế thông qua hoạt động mua hàng hóa, trong khi những người có số dư tài khoản tiếp lại tiêu dùng thông qua các hình thức thanh toán qua thẻ,…

Chức năng trung gian thanh toán

Chức năng này giúp NHTM thay mặt khách hàng trích tiền trên tài khoản trả cho người thụ hưởng hoặc nhận tiền vào tài khoản. Chức năng này đem lại lợi ích:

Đối với khách hàng hàng: Thanh toán một cách nhanh chóng, an toàn, hiệu quả.
Đối với ngân hàng: Tạo điều kiện thu hút nguồn vốn tiền gửi thông qua cung ứng một dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt có chất lượng cao.
Đối với nền kinh tế: Chức năng này lưu thông hàng hoá, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả quá trình tái sản xuất xã hội, đồng thời nó cũng giúp làm giảm khối lượng tiền mặt dẫn đến tiết kiệm chi phí lưu thông tiền mặt.

Nguyên tắc hoạt động của ngân hàng thương mại hiện nay

Mỗi một doanh nghiệp sẽ có nguyên tắc hoạt động nhất định sao cho phù hợp với tình hình thực tế và nhu cầu của khách hàng. Đối với NHTM sẽ cần tuân theo một số nguyên tắc dưới đây để đảm bảo lợi ích của mình và khách hàng như sau:

Các dịch vụ tài chính luôn yêu cầu phải đảm bảo được lợi ích cho cả hai bên.
Các biện pháp đặt ra phải đảm bảo cho sự an toàn trong các hoạt động kinh doanh và đặc biệt là duy trì số vốn nhất định từ đó cũng sẽ đảm bảo được nguồn cung cho khách hàng.
Đảm bảo sự an toàn cho ngân hàng trước những thay đổi, biến động của thị trường, điều này sẽ giúp làm giảm thiệt hại cho ngân hàng thương mại và tránh có những thay đổi bất ngờ với khách hàng.
Tiêu chuẩn lựa chọn khách hàng là rất quan trọng, điều này sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro xảy ra trước tình hình biến động bất ngờ.

NHTM là một loại doanh nghiệp hoạt động với những đặc thù riêng và luôn phải tuân thủ các nguyên tắc hoạt động để làm sao ngân hàng có thể hoạt động ổn định nhất. Chính vì sự đặc thù của NHTM nên đa số các ngân hàng sẽ hoạt động với các nét tương đồng sẽ giúp khách hàng dễ lựa chọn hơn.

Các ngân hàng thương mại hiện nay

Hiện nay có rất nhiều ngân hàng thương mại hoạt động như:

Ngân hàng Công thương Việt Nam
Ngân hàng Đầu tư và Phát Triển Việt Nam
Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam
Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam
Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín
Ngân hàng Xuất Nhập Khẩu Việt Nam
Ngân hàng TMCP Á Châu
Ngân hàng Kỹ Thương Việt Nam
Ngân hàng Đông Á
Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng
Ngân hàng Hàng Hải Việt Nam

Xem thêm: Biến động trái chiều giữa tiền gửi ngân hàng của doanh nghiệp và người dân – Onlinebank

TOP 10 ngân hàng thương mại được khách hàng gửi tiền nhiều nhất trong năm 2021 – Onlinebank